Landgræðslustarf Stóru-Vogaskóla í 4 áratugi – 1984–2024

Loftmynd af Vogum 2010

 

Stóru-Vogaskóli í Vogum er vel í sveit settur til umhverfiskennslu. Við húsvegginn er góð útivistarfjara og einnig lífrík tjörn, Vogatjörn. Landið umhverfis er mólendi, víða með jarðvegssárum, sem þörf er á að græða upp. Mörg þeirra eru í göngufæri frá skólanum.

Nemendur hafa með aðstoð kennara og annarra starfsmanna skólans sinnt uppgræðslu nær samfellt í fjóra áratugi. Á vorin er einum kennsludegi varið til að græða upp. Þá er sáð grasfræi, áburði dreift og trjáplöntur gróðursettar. Áhugasamir starfsmenn hafa staðið fyrir grassáningunni, Særún Jónsdóttir fyrrum kennari hefur allan tímann verið þar fremst í flokki. Í samvinnu við landgræðsu- og skógræktarfelagið Skógfell í Vogum hafa öll árin verið gróðursettar trjáplöntur í rýrt mólendi í umsjón félagsins, síðustu tvo áratugi við Háabjalla.

 

 

Sáningarhópur vorið 1990, ofan við Vogavík, milli gömlu veganna

Stóru-Vogaskóli er Grænfánaskóli og starfar umhverfisnefnd í skólanum, skipuð nemendum og starfsmönnum. Í umhverfisstefnu skólans sem lesa má á vef skólans hér , segir meðal annars: „Við græðum upp land og ræktum skóg. ... Nemendur í 1.– 4. bekk Stóru–Vogaskóla vinna við landgræðslu einn dag í lok skólaárs.“ Fyrstu árin sá sveitarfélagið um að útvega áburð og grasfræ, en lengst af hefur Landgræðsla ríkisins lagt til áburð og fræ. Á sama tíma vinna 5.- 7. bekkur að gróðursetningu með trjáplöntur frá Yrkju. Gróðursett er við Háabjalla.

Að auki hefur rusl verið flokkað, undir stjórn umhverfisnefndar skólans. Leitast er við að spara orku og henda sem minnstu af mat og læra sem mest um umhverfið. Einn góðviðrisdag á vorin fara allir út og hreinsa rusl í og við þéttbýlið í Vogum. Til gamans nefna nemendur daginn rusladag.

 

Á Vogastapa 2011. Þar var sáð og borið á í nokkur ár, m.a. ofan við Reiðskarð, nálægt Stapagötu, fornri þjóðleið milli Voga og Njarðvíkur.

 

Svæðin sem nemendur Stóru-Vogaskóla hafa sáð í undanfarin 40 ár

1. 1984-90 Við Vogavík, milli gömlu veganna
2. 1991-92 Innan við gatnamót Strandarvegar og Vogabrautar
3. 1993-00 Á Vogastapa sunnan við Keflavíkurveg
4. 2010-13 Á Vogastapa, meðfram Stapagötu ofan við Reiðskarð
5. 2014 Við gatnamót Vogavegar og Reykjanesbrautar
6. 2015-18 Ofan við Dalahverfi
7. 2019-23 Sunnan við Víkurhóla
8. 2024 Meðfram göngustíg milli Voga og Brunnastaðahverfis

Stóru-Vogaskóli fékk Landgræðsluverðlaunin 2014, sem voru afhent við hátíðlega athöfn að Minni-Borg í Grímsnesi 22. ágúst. Sigurður Ingi Jóhannsson, umhverfis- og auðlindaráðherra, flutti þar ávarp og sagði meðal annars:

„Við erum hér til að heiðra fólk sem hefur lagt á sig mikla vinnu við að vernda og bæta landið. ...

Við erum líka með fulltrúa fræðslu og þekkingar í röðum verðlaunahafa og það er vel við hæfi að það sé Stóru-Vogaskóli. Þar er löng hefð fyrir fræðslu og margþættu starfi á sviði hvers kyns landverndar í umhverfi sem mótað er af náttúruöflum, eldgosum, jarðskjálftum, veðráttunni og síðast og ekki síst hafinu. Það er áskorun að tengja unga fólkið okkar við landið sitt, að fara um það, snerta það og skilja hvernig með það er best farið. Stóru Vogaskóli hefur fetað þá braut af öryggi og vil ég óska skólanum innilega til hamingju með verðlaunin.“

 

Á myndinni eru umhverfisráðhera, landgræðslustjóri og verðlaunahafarnir. Eiríkur Jónsson, Gýgjarhólskoti, Þorfinnur Þórarinsson, Spóastöðum og Svava Bogadóttir, skólastjóri Stóru-Vogaskóla, hér eru þau með verðlaunagripinn Fjöregg Landgræðslunnar.

Árangur landgræðslustarfs í skólanum er ekki bara grænir og grónir blettir úti um móa heldur líka ungt fólk sem skynjar þörfina á að hlúa að gróðri og hefur lært talsvert til verka á því sviði.

Tekið saman í maí 2024,
Særún Jónsdóttir og Þorvaldur Örn Árnason,
fyrrum kennarar við skólann og formenn umhverfisnefndar.